PATRIOT, NATO VE PUTİN

Suriye’deki savaş sürüyor. NATO çerçevesinde Türkiye’ye patriot füzeleri yerleştiriliyor. Rusya devlet başkanı Türkiye’ye geliyor. Putin’in ziyareti son dönemdeki en önemli ziyaretlerden. Çünkü Türkiye ve Rusya Suriye konusunda iki farklı cepheyi temsil ediyor. Rusya Şam Türkiye muhaliflerin yanında. Rusya Şam’a askeri ve siyasi destek veriyor. Türkiye muhalefeti örgütlüyor, yönlendiriyor. Ayrıca binlerce mülteciye ev sahipliği yapıyor. Rusya rejim yanlıları ile muhaliflerden oluşan bir yapının öncülüğünde geçiş sürecini savunuyor. Türkiye’nin duruşu ise net: Esad gidene kadar mücadele etmek.

LİBYA BAŞKA SURİYE BAŞKA

Mart 2011’de BM Güvenlik Konseyi uçuşa yasak bölge ilan etmiş Fransa, İngiltere NATO çerçevesinde harekete geçmişti. Türkiye’de önce ‘NATO’nun Libya’da ne işi var’ deyip ardından operasyona katılmıştı.  Rusya ise uçuşa yasak bölgenin sivillerin korunması hedefinin dışına çıktığını söyleyerek protesto etmişti.  Türkiye Suriye’de artık savaşa dönüşen krizin başından bu yana yalnız kaldığını ya da bırakıldığını kanısında. Oysa işin başında uluslar arası toplumunu Libya’da olduğu gibi hareket edip kendisini yalnız bırakmayacağını düşünüyordu. Bu konuda yanıldı. Rusya BM’de geri adım atmadı ABD ve AB’nin desteği söylem düzeyinde kaldı.

TÜRKİYE’YE NATO KALKANI

Türkiye bu yalnızlığını aşmak için Suriye’den gelebilecek muhtemele tehdit ve kimyasal silah saldırılarını gerekçe göstererek NATO üyesi olarak ittifakı göreve çağırdı. Sonunda NATO Suriye’ye yönelik, savunma amaçlı patriot füze sistemini konuşlandırmaya karar verdi.  Türkiye bu adımla biraz olsun yalnızlığını giderirken Suriye meselesine NATO’yu da dâhil etti.  Bundan böyle Türkiye’ye karşı hasmane bir girişim NATO’ya yönelik kabul edilecek.Füzeler kısa vadede Suriye uçun vadede ise İran seçeneğini de düşündürmüyor değil.

Ancak Rusya bu adımdan rahatsız çünkü Suriye konusunda artık karşısındaki muhatabı doğrudan NATO gibi görüyor ve eleştiriyor. Rusya bugüne kadar BM Güvenlik Konseyi’nde Suriye ile ilgili karaları engelledi. Başbakan Erdoğan’ın “kilit Rusya’nın elinde, Rusya olumlu yaklaşım sergilerse İran durumunu gözden geçirecektir derken” BM Güvenlik Konseyi’ndeki Rusya engelinden söz ediyor. İşte, tüm bu Putin’in ziyaretinde ele alınacak en önemli konu füzeler, NATO ve Rusya’nın Suriye konusundaki pozisyonu olacak. 

SORUNU TÜRKİYE VE RUSYA ÇÖZER

Bu şartlarda Rusya pozisyonunu değiştirir mi bilinmez. Ama Suriye konusunu farklı cephelerini iki önemli ülkesi. Ve Suriye’de hala bir çözüm varsa bunun anahtarının büyük oranda Türkiye ve Rusya’nın elinde. Önemli olan bu anahtarı nasıl kullanacakları. Çünkü iki ülkenin şu anki pozisyonu çözüm getirmez. Suriye giderek ‘Iraklaşıyor’; ayrışıyor ve insanlar birbirine düşmanlaşıyor. Zaten böyle giderse yakın bir zamanda ortada Suriye diye bir ülke kalmayacağı gibi birlikte yaşayabilecek bir toplum da kalmayacak gibi. Kimse de beklentisini karşılayamayacak. Bu nedenle bu ziyarette Rusya ile Türkiye’nin Suriye’de bir geçiş dönemi için ortak bir plan çerçevesinde hareket etmesi elzemdir. Bölgede İran etkisini de azaltacaktır. İki ülkenin çıkarı da buradan geçiyor. Zaten büyük ülke de böyle olunuyor.

 XXXX

Kısa bir süre önce piyasaya çıkan ’Yıkılsın Bu Düzen, Arap Ayaklanmaları ve Sonrası’ adlı kitabıma gösterilen ilgili için herkese teşekkür ederim. Bugünlerde Mısır ve Suriye’de olanları anlamak için de iyi bir kılavuz oluğunu düşünüyorum.      

 Mete Çubukçu

03/12/2012-AKŞAM GAZETESİ