Halep’ten
sonra ne olacak?
23 Aralık 2016
Bundan 3-4 ay önce “Halep’i alan savaşı kazanır”
demiştik. Kısmen doğruydu. Çünkü Suriye’de Halep tarih boyunca olduğu gibi
savaş sırasında da en kritik yerlerden biriydi. Suriye ordusu, Ruslar ve İran
yanlısı milislerin desteği ile sert muharebeler sonucu kenti aldı. Bir insani
dram, sivil katliamı yaşandı bu arada.
Suriye savaşı başladıktan bir süre sonra zaten Suriyelilerin
savaşı olmaktan çıkmış, kirli, herkesin elini soktuğu ve herkesin çıkarları
doğrultusunda hareket ettiği bir kanlı bir masaya dönüşmüştü. Muhalif grupların bazıları cihatçılar ve
uzantıları, El Kaide, Nusra, IŞID uygulamalarıyla Suriye rejiminden geri
kalmadılar. Sadece IŞİD; El Nusra ve uzantıları değil, selefilik üzerinden
yürüyen grupların savaşından zaten ne bir ülke, ne de özgürlük çıkardı, öyle de
oldu.
Suriye’de Esad yönetimi ülkenin omurgasını oluşturan Şam,
Hama, Humus, Lazkiye’ye Halep’i ekleyerek tamamladı. Halep’in özgünlüğü,
savaşın başından bu yana şehrin önemli bir bölümünün Esad yönetiminin yanında
kalmasıydı. Muhaliflere güvenemedikleri ve onlarla bir gelecek görmedikleri
gerekçesiyle rejimin yanında kalanların içinde hatırı sayılır sayıda Sünni ve
Hristiyan’ın, ayrıca esnaf ve Halep
ticaret erbabını bulunduğu biliniyor.
Ama asıl önemlisi Halep’in doğu-batı, kuzey-güney
aksını tam ortasında olması. Zaten Suriye ordusu ile diğer güçlerin bu kente bu
kadar sert ve acımasız yüklenmesinin nedeni de bu.
Halep’le birlikte savaşın en önemli safhası kapandı. Cihatçı
muhalifler, Nusra yanlısı Şam Fetih cephesi ve diğerleri büyük oranda kaybetti
ve İdlip’te yoğunlaşıp sıkıştı. Bu savaşın bittiği anlamına gelmiyor. Şimdi
yeni bir bölüm açılıyor.
Üstünlük Suriye ordusu ve rejiminde artık. Ancak bu
her tonda ve eğilimdeki muhaliflerin savaşı bırakacakları anlamına gelmiyor. Kimilerine
göre savaş şimdi başlıyor.
Bundan sonra olabilecekler için şunlar söylenebilir.
Suriye yönetimi Batı Suriye’de büyük üstünlük sağladı.
Bu psikolojik ve askeri üstünlüğün geri çevrilme artık zor.
Suriye yönetimi ikinci adım olarak İdlip’i
hedefleyecek. İdlip’te tıpkı Halep gibi çok vahşi bir muharebe yaşanabilir.
Siviller yine bu savaşın kurbanı olabilir. Bir diğer şık ise Rusya’nın
sivillerin kalması şartıyla muhaliflerin kentten çıkmasını zorlamak olabilir.
Burada Türkiye’ye rol düşer.
Ortadoğu’yu bilenler ve başından bu yana Suriye
savaşını takip edenler ve tabii ki alandaki dinamikleri bilenler başından beri,
Ruslar ve İran destekli grupların Halep’e yükleneceğini bilirler. Öyle
söyledik, öyle de oldu. Ancak bu dinamiklerin farkında olmayanlar, bölgeyi
bilmeyenler sürekli olarak yanıldı.
Bu arada Mare Cerablus hattı denilen bölge Türkiye
tarafından kapatıldı. Bu açıdan Kürtlerin kantonlarını birleştirme umudu da
kalmadı. Ruslar ’da alandaki hâkimiyetleri ve alandaki inisiyatifleri sayesinde
gelişmeleri yönlendirme kapasitesini arttırdı. Ayrıca IŞİD ve Nusra ile benzeri
gruplara karşı birlikte hareket etme kararı alındı.
Muhalifler için İdlip şimdilik son durak. Ya orada
savaşacaklar ya da Türkiye’nin kontrolündeki bölgeye çekilecekler. Bu aşamada
iki yol var önlerinde. Türkiye’nin kontrolündeki bölgede kalacaklar ama burada
ne yapacaklar bu soru işareti. Ya da ya da Fırat Kalkanı harekâtına
eklemlenecekler ve ardından Rakka’ya doğru yol alacaklar.
Rakka savaşı ise daha karmaşık. Halep ve İdlip’ten
çıkan muhalifler IŞID savaşında kullanılabilir. Ruslar bunu destekler. ABD buna
çok ses çıkarmaz.
Öte yandan cihatçı grupların kendi aralarında
çelişkileri mevcut. Birincisi Aralarında El Kaide kökenli, El Nursa uzantılı
Ahrar Şam ve isimlere aydan aya değişen gruplar var. Halep’ten çıkmayan,
kamyonları yakan gruplar bunların arasındaydı. Bu gruplar hem Suriye hem de
çevre ülkeler için çok tehlikeli. Bundan öte bazı gruplar yola Esad yönetimini
devirmek için çıktıklarını Suriyeli Kürtlerle savaşmayacaklarını söylüyorlar. İçlerinde
Türkiye’ye kızgın olanlar da var.
Halep bir dönüm noktası oldu. Suriye yönetimi doğu
Suriye için ise şimdilik hareket etmeyecektir. Ayrıca önümüzdeki dönemde Rakka
konusunda Esad rejiminden yardım talep edilirse buna da şaşırmamak gerekir.
Halep bir turnusol kâğıdı oldu. Sadece Suriye’de
bundan böyle kimin etkili ve söz sahibi olduğu konusunda değil. Kimin kendi
politikasını uygulama gücü olduğunu, kimin ise savunduğu politikaların gerisine
düştüğünü göstermek açısından. Yeni şimdilik kazanan ve kaybedenleri net olarak
gösterdi Halep.
Dinlemek isteyenler için Link: https://www.youtube.com/watch?v=J1w3xNZbD6g
